بررسی اثرات متقابل شوری و قارچ های میکوریزی آربوسکولار بر بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه پسته.

پسته یکی از مهم ترین محصولات باغی است که با نام ایران درآمیخته و تولید آن در کشور ما سابقه طولانی دارد. عوامل بیماری زای متعددی درختان پسته را مورد حمله قرار می دهند که سهم عوامل بیماری زای قارچی در این میان پررنگ تر می باشد. یکی از مهم ترین بیماری های پسته، پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه (گموز) می باشد. همچنین در بیشتر مناطق پسته کاری ایران شوری خاک یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر تولید پسته می باشد. شوری علاوه بر کاهش رشد موجب حساسیت بیشتر پسته به آلودگی ناشی از بیماری ها می گردد. قارچ های میکوریز آربوسکولار نیز دارای پراکندگی زیادی در خاک های کشاورزی می باشند که در صورت کلنیزاسیون ریشه گیاهان می توانند علاوه بر افزایش رشد گیاهان موجب افزایش تحمل به تنش های زنده و غیر زنده شوند. در این مطالعه تاثیر دو گونه glomus intraradices و g. mosseae بر پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه نهال های پسته با عامل (phytophthora drechsleri) در سه سطح شوری صفر، 1400 و 3200 میلی گرم کلرید سدیم در گرم خاک مورد بررسی قرار گرفت. مایه زنی glomusدر نهال های دو ماهه پسته صورت گرفت، اِعمال تیمار شوری پنجاه روز پس از مایه زنی میکوریز و اطمینان از کلنیزاسیون گونه های glomus در ریشه نهال های دو پایه سرخس و بادامی ریز زرند صورت گرفت. طول مدت دو هفته پس از پایان تیمار های شوری، مایه زنی نهال ها با استفاده از مایه p. drechsleri تکثیر شده روی ورمی کولیت آغشته به عصاره شاهدانه انجام گرفت، چهل روز پس از مایه زنی drechsleri p.، نهال ها برداشت شدند. نتایج نشان داد در نهال های میکوریزی وزن خشک اندام هوایی و ریشه ها، سطح و تعداد برگ ها و ارتفاع نهال های مایه زنی شده با p. drechsleri در هر سه سطح شوری بالاتر از نهال های بدون میکوریز بود. مایه زنی گونه های glomus توانست موجب کاهش قابل توجه میزان کلنیزاسیون p. drechsleri در ریشه و میزان مرگ و میر نهال های سرخس و بادامی در شرایط شور و غیر شور شود. نتایج نشان داد که میزان کلروفیل برگ و قندهای محلول در حضور گونه های glomus افزایش می باید و این افزایش در مقایسه با تیمار های شوری و فیتوفتورا نمایان تر بود. همچنین مایه زنی گونه های glomus موجب کاهش غلظت پرولین در هر دو پایه پسته گردید. این نتایج نشان داد که در حضور قارچ های میکوریز به دلیل تخریب کمتر کلروفیل و افزایش غلظت تنظیم کننده های اسمزی، فعالیت های رشدی نهال های پسته افزایش می یابد. کلنیزاسیون میکوریز موجب کاهش غلظت یون های سدیم و کلر در اندام هوایی و ریشه هر دو پایه و در مقایسه با تیمارهای شوری و فیتوفتورا گردید. بدین ترتیب می توان گفت که در حضور قارچ های میکوریز غلظت دو یون سدیم و کلر کاهش یافته و به این ترتیب از اثرات مخرب شوری جلوگیری می شود. این نتایج نشان داد کلنیزاسیون گونه های glomus در ریشه نهال های پسته می تواند از اثرات مخرب شوری و پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه بکاهد.